“ La Belgique a un devoir vis-à-vis de notre communauté : il faut récupérer les gens qui sont en bas, valoriser leur savoir parler, savoir faire et savoir être, leur donner une utilité. (...) Les accompagner comme ça, ce sera utile.” (Membre de la communauté subsaharienne)
De stadscrisis concentreert zich vooral in de achtergestelde wijken van Brussel
Veel inwoners van Brussel krijgen te maken met tal van problemen die in andere grote steden van het land veel minder voorkomen. Zo wordt het steeds moeilijker om een betaalde job of een betaalbare woning te vinden, is er veel armoede en eenzaamheid, discriminatie... Hierdoor worden de mensen als het ware afgesneden van het overheersende deel van de samenleving. Velen zien zich dan ook niet langer als actieve bewoners van de stad, maar voelen zich het slachtoffer van een pak zware stedelijke problemen die de achtergestelde buurten van Brussel als een tsunami overspoelen.
De overheid geeft geen adequate antwoorden
Het overheidsbeleid zoekt wel naar oplossingen, maar in de praktijk voelen de mensen zich nog meer uitgesloten. Het huidige beleid dat mensen zonder job wil "activeren" verplicht mensen bijvoorbeeld om voortdurend jobs achterna te hollen die toch onbereikbaar blijven. Op die manier krijgen mensen niet de mogelijkheid om hun eigen talenten te gebruiken of ontwikkelen. Of kijk naar de Duurzame Wijkcontracten. Dat zijn instrumenten voor stadsvernieuwing die het mogelijk hebben gemaakt de openbare ruimte opnieuw aan te leggen, leegstand te bestrijden en infrastructuur voor het collectief belang te verbeteren. Die ingrepen zijn broodnodig. Maar jammer genoeg wordt er slechts zelden beroep gedaan op het potentieel van de bewoners, terwijl die vaak graag zouden bijdragen aan de verbeteringen. De bewoners worden zelfs dikwijls beschouwd als deel van de crisis: het zijn hun schoolproblemen, werkloosheid, religie of gebrekkige talenkennis die als problematisch worden aangeduid. Veel mensen voelen zich dus niet in het minst betrokken bij die programma's. Dezelfde redenering geldt eigenlijk voor het beleid rond de sociale woningen. Dat verloopt op een technocratische manier en de huurders worden als het ware behandeld als gevangen consumenten. Tot slot is er het preventiebeleid, dat als belangrijkste doel heeft de veiligheid te verzekeren tegenover groepen en zones die als een bedreiging worden beschouwd. Al die beleidstypes beschouwen de wijken en hun bewoners als deel van het probleem en willen die problemen op lokaal niveau regelen.
« On pourrait mutualiser des outils entre les membres : des tondeuses de gazon, des foreuses, des vélos… Ca créera des liens entre les gens, c’est avantageux, et c’est bon pour l’environnement » (candidat propriétaire cltb)
Een andere aanpak is mogelijk: de sterkte punten van de mensen inzetten
Het project CitizenDev baseert zich op nog een andere vaststelling: iedereen heeft vaardigheden. En vaak komen die handig van pas bij de plaatselijke netwerken voor onderlinge uitwisseling en hulp. Die zijn weinig gekend bij de overheidsdiensten, maar uitermate belangrijk voor de volksbuurten. Bovendien lijken veel Brusselse burgercollectieven wel schoolvoorbeelden voor democratie en sociale integratie. Die collectieven verzamelen, beheren en verdelen de middelen van de verschillende wijken en zorgen er zo voor dat iedereen het goed heeft.
Het project CitizenDev stelt dan ook voor om na te gaan wat de sterke punten van onze volksbuurten zijn, ze met elkaar te kruisen en bestaande burgerinitiatieven te steunen of met die troeven nieuwe gezamenlijke initiatieven op te starten. We stellen voor om over te gaan van een gecontroleerde activering van fragiele buurten naar een emanciperingsproces. We willen de burgers steunen zodat ze steeds vaker zelf hun levenskader kunnen beïnvloeden en inkleuren, en dat terwijl ze in contact staan met hun gemeenschap, verenigingsnetwerken en overheidsdiensten. Zo willen we lokale gemeenschappen sterker maken zodat ze zelf oplossingen voor ieders problemen kunnen vinden.
“Dans les assoc., tu dois avoir un diplôme, une expérience… Dans les collectifs, tu ne dois pas faire tes preuves. Le collectif va chercher en toi ton potentiel.”
Candice, membre d'un collectif citoyen sur http://selfcity.be/
ABCD - Asset-based Community Development
Hiermee passen we voor het eerst in Brussel de Asset-Based Community Development-methode toe (ABCD). Die methode wil mensen en groepen helpen om hun vaardigheden te ontplooien in plaats van zich op hun problemen te concentreren. Tijdens de eerste fase van die methode worden de sterke punten en behoeften van de mensen in kaart gebracht en wordt nagegaan wat de formele en informele middelen van de gemeenschappen zijn. Zonder de conflictsituaties te negeren of te ontkennen, worden nieuwe manieren gezocht om de mensen te mobiliseren, te emanciperen en te laten samenwerken.
De ABCD-methode is reeds met succes toegepast in diverse, voornamelijk Angelsaksische, landen, waar het werken in en met gemeenschappen al goed is ingeburgerd. In het Brusselse en ook in vergelijkbare contexten, waar overheidsdiensten sturender optreden in de stadsontwikkeling en actiever zijn in de sociale verdeling dan in Engelssprekende landen, werd de ABCD-methode nog niet uitgetest. Het spreekt dus voor zich dat we de methode aan de lokale context van Brussel moeten aanpassen.
LECTUUR:
De stadscrisis concentreert zich vooral in de achtergestelde wijken van Brussel
Veel inwoners van Brussel krijgen te maken met tal van problemen die in andere grote steden van het land veel minder voorkomen. Zo wordt het steeds moeilijker om een betaalde job of een betaalbare woning te vinden, is er veel armoede en eenzaamheid, discriminatie... Hierdoor worden de mensen als het ware afgesneden van het overheersende deel van de samenleving. Velen zien zich dan ook niet langer als actieve bewoners van de stad, maar voelen zich het slachtoffer van een pak zware stedelijke problemen die de achtergestelde buurten van Brussel als een tsunami overspoelen.
De overheid geeft geen adequate antwoorden
Het overheidsbeleid zoekt wel naar oplossingen, maar in de praktijk voelen de mensen zich nog meer uitgesloten. Het huidige beleid dat mensen zonder job wil "activeren" verplicht mensen bijvoorbeeld om voortdurend jobs achterna te hollen die toch onbereikbaar blijven. Op die manier krijgen mensen niet de mogelijkheid om hun eigen talenten te gebruiken of ontwikkelen. Of kijk naar de Duurzame Wijkcontracten. Dat zijn instrumenten voor stadsvernieuwing die het mogelijk hebben gemaakt de openbare ruimte opnieuw aan te leggen, leegstand te bestrijden en infrastructuur voor het collectief belang te verbeteren. Die ingrepen zijn broodnodig. Maar jammer genoeg wordt er slechts zelden beroep gedaan op het potentieel van de bewoners, terwijl die vaak graag zouden bijdragen aan de verbeteringen. De bewoners worden zelfs dikwijls beschouwd als deel van de crisis: het zijn hun schoolproblemen, werkloosheid, religie of gebrekkige talenkennis die als problematisch worden aangeduid. Veel mensen voelen zich dus niet in het minst betrokken bij die programma's. Dezelfde redenering geldt eigenlijk voor het beleid rond de sociale woningen. Dat verloopt op een technocratische manier en de huurders worden als het ware behandeld als gevangen consumenten. Tot slot is er het preventiebeleid, dat als belangrijkste doel heeft de veiligheid te verzekeren tegenover groepen en zones die als een bedreiging worden beschouwd. Al die beleidstypes beschouwen de wijken en hun bewoners als deel van het probleem en willen die problemen op lokaal niveau regelen.
« On pourrait mutualiser des outils entre les membres : des tondeuses de gazon, des foreuses, des vélos… Ca créera des liens entre les gens, c’est avantageux, et c’est bon pour l’environnement » (candidat propriétaire cltb)
Een andere aanpak is mogelijk: de sterkte punten van de mensen inzetten
Het project CitizenDev baseert zich op nog een andere vaststelling: iedereen heeft vaardigheden. En vaak komen die handig van pas bij de plaatselijke netwerken voor onderlinge uitwisseling en hulp. Die zijn weinig gekend bij de overheidsdiensten, maar uitermate belangrijk voor de volksbuurten. Bovendien lijken veel Brusselse burgercollectieven wel schoolvoorbeelden voor democratie en sociale integratie. Die collectieven verzamelen, beheren en verdelen de middelen van de verschillende wijken en zorgen er zo voor dat iedereen het goed heeft.
Het project CitizenDev stelt dan ook voor om na te gaan wat de sterke punten van onze volksbuurten zijn, ze met elkaar te kruisen en bestaande burgerinitiatieven te steunen of met die troeven nieuwe gezamenlijke initiatieven op te starten. We stellen voor om over te gaan van een gecontroleerde activering van fragiele buurten naar een emanciperingsproces. We willen de burgers steunen zodat ze steeds vaker zelf hun levenskader kunnen beïnvloeden en inkleuren, en dat terwijl ze in contact staan met hun gemeenschap, verenigingsnetwerken en overheidsdiensten. Zo willen we lokale gemeenschappen sterker maken zodat ze zelf oplossingen voor ieders problemen kunnen vinden.
“Dans les assoc., tu dois avoir un diplôme, une expérience… Dans les collectifs, tu ne dois pas faire tes preuves. Le collectif va chercher en toi ton potentiel.”
Candice, membre d'un collectif citoyen sur http://selfcity.be/
ABCD - Asset-based Community Development
Hiermee passen we voor het eerst in Brussel de Asset-Based Community Development-methode toe (ABCD). Die methode wil mensen en groepen helpen om hun vaardigheden te ontplooien in plaats van zich op hun problemen te concentreren. Tijdens de eerste fase van die methode worden de sterke punten en behoeften van de mensen in kaart gebracht en wordt nagegaan wat de formele en informele middelen van de gemeenschappen zijn. Zonder de conflictsituaties te negeren of te ontkennen, worden nieuwe manieren gezocht om de mensen te mobiliseren, te emanciperen en te laten samenwerken.
De ABCD-methode is reeds met succes toegepast in diverse, voornamelijk Angelsaksische, landen, waar het werken in en met gemeenschappen al goed is ingeburgerd. In het Brusselse en ook in vergelijkbare contexten, waar overheidsdiensten sturender optreden in de stadsontwikkeling en actiever zijn in de sociale verdeling dan in Engelssprekende landen, werd de ABCD-methode nog niet uitgetest. Het spreekt dus voor zich dat we de methode aan de lokale context van Brussel moeten aanpassen.
LECTUUR:
- http://www.abcdinstitute.org
- « Baromètre social 2015 de l’Observatoire de la santé et du social », www.observatbru.be
- CASTEL R. (1999), « Les métamorphoses de la question sociale : Une chronique du salariat », éd. Gallimard
- Collectif Rosa Bonheur (2015), « Centralité populaire : un concept pour comprendre pratiques et territorialités des classes populaires d’une ville périphérique », SociologieS, https://sociologies.revues.org/5541
- GORZ A. (2004), « Métamorphose du travail : Critique de la raison économique »
- MARTENS A., OUALI N. (dir.) (2008), « Discriminations des étrangers et des personnes d’origine étrangère sur le marché du travail de la Région de Bruxelles-Capitale », ULB-KULeuven / ORBEM
- MAZZOCCHETTI J. (2012), « Sentiments d’injustice et théorie du complot », Brussels Studies, n°63, 26 novembre 2012
- SCHAUT C. (2003), « L'insécurité et son traitement politique en Belgique », Cahiers Internationaux de Sociologie, Volume CXIV.
- VAN HAMME G., WERTZ I. , BIOT V. (2011), « La croissance économique sans le progrès social : l’état des lieux à Bruxelles », Brussels Studies, n° 48
- VAN MEERBEEK P. (2016), « Selfcity BXL, présentation et analyse d’une nouvelle génération d’initiatives citoyennes », Bruxelles, BRAL.
